Ik loop in het bos met mijn hond en kom langs een boom die vol zit met paddenstoelen. En denk bij mijzelf dat lijkt me boeiend om daar meer van te weten en meteen krijg ik door dat ze open staan voor een gesprekje. Daar ben ik op dat moment nog niet aan toe en ik loop nog enkele dagen rond met de gedachte om met schimmels te praten en steeds als ik langs kom, krijg ik weer een beetje informatie. Dus wordt het uiteindelijk toch een blog. Jullie weten dat ik wat ik doorkrijg altijd ‘vertaal’ naar een gesprek, dus ook nu weer een gesprek.

M: Wat leuk dat jullie zo open staan voor communicatie.
S: Ja dat staan we, omdat bijna niemand aandacht aan ons besteed en we wel een heel belangrijke rol spelen in het ecosysteem, willen we graag wat meer bekendheid. Bijna iedereen denkt bij een paddenstoel op een boom dat de boom ziek is en gekapt moet worden. Dat kan zo zijn, maar hoeft vaak niet.
M: Begin maar bij het begin, ik luister.
S: Wij schimmels leven meestal in de grond, we zijn lange draden, sporen genaamd, die je eigenlijk niet kunt zien, maar we zitten in een bos echt overal in de grond. We zijn belangrijk voor de bossen, want we hebben een enorm netwerk van draden en die sluiten vaak aan op de wortels van bomen. Nu leven wij in symbiose met beuken, maar er zijn heel veel soorten schimmels. Onze symbiose met de bomen in het bos ziet er als volgt uit. Onze honderden, duizenden kilometers lange draden, sluiten aan op de fijne wortels van de bomen en daarmee zijn we een samenwerking aangegaan. Bij beuken kan ik dat uitleggen, omdat wij veel voorkomen op beuken. Beuken zijn bomen die heel oppervlakkig wortelen en dus niet diep, maar wel heel breed, ongeveer de breedte van de kroon van de boom. Maar doordat de beuken niet diep wortelen, hebben ze snel gebrek aan toegang tot water in droge periodes. Dus zorgen wij ervoor dat de boom water krijgt via onze sporen en hun haarwortels. Met dat water komen er ook voedingsstoffen mee, zoals mineralen, fosfor enz., die de boom ook nodig heeft.
M: Maar bij een symbiose hebben er altijd twee partijen belang bij, dus wat krijgen jullie er voor terug?
S: Van de boom krijgen we suikers die wij als bouwstoffen gebruiken om ons stelsel verder te kunnen uitbreiden. Wij zorgen er ook voor dat de bodem onder het bladerdak van de beuk goed verzorgd wordt. Beuken hebben hele zure bladeren en daardoor kan er niets onder de beuk groeien. Wij schimmels kunnen de bladeren helpen verteren, samen met andere schepsels als insecten, wormen, enz. Daardoor wordt de bodem losser, kan ze meer water vasthouden en is er ook een kans dat er iets op groeit. Via onze draden kunnen wij weer CO2 opslaan in de bodem en daarmee zijn wij een belangrijke schakel in het ecosysteem van climate change.

M: Dat begrijp ik, dat schimmel netwerk wordt ook wel het wereldwijde schimmel netwerk genoemd. En wetenschappers beginnen langzaam een idee te krijgen over het belang hiervan.
S: Maar wij doen heel veel meer. We zijn eigenlijk de grote opruimers in de natuur. Doordat we heel veel biologisch afval kunnen omzetten in voedingsstoffen, spelen we een belangrijke rol. We hebben daar wel tijd voor nodig. Zo heb je ons op deze mooie beuk gezien. Deze beuk is al zeker een decennium bezig dood te gaan en ze is nu bijna helemaal dood. Wij zijn via onze sporen door de hele boom doorgedrongen en verteren de houstructuur en maken die zachter, waardoor er takken gemakkelijk vanaf kunnen vallen. Zo kan de boom langzaam sterven en kunnen de gevallen takken weer verteerd worden op de bodem, door ons en door insecten, zodat het weer tot voedsel wordt voor andere organismen als planten en bomen. Maar vergis je niet, je ziet ons eigenlijk niet. Slechts af en toe, als de omstandigheden goed zijn, gaan we bloeien en dat zijn de paddenstoelen die je op de boom of in het bos ziet.
M: Dank voor dit boeiende verhaal. Wat ik me afvraag, hebben schimmels ook bewustzijn dat ik met jullie kan communiceren?
S: Ja en nee. We hebben een collectief bewustzijn, niet individueel. Nu is het sowieso heel moeilijk om te bepalen welke schimmel hoe groot is. Want we zijn allemaal verbonden met elkaar en waar houdt de ene op en waar begint de andere? Maar dat is voor het bewustzijn niet van belang. We zijn op dat gebied als soort één. Maar dan komt het volgende probleem. Er zijn waarschijnlijk miljoenen soorten schimmels en die hebben eigenlijk per soort wel allemaal een vorm van bewustzijn. Wij zitten dicht op de mensen wereld en komen daardoor meer in contact met mensen. Door deze contacten is ons bewustzijn misschien wat groter dan van andere soorten? Het was een genoegen met je te communiceren, dank je wel.
M: Jij ook dank je wel voor dit gesprek.
241023